स्वस्थ रहन साल्सा

हिपहप, बि-बोइङ र साल्सा युवाको रोजाइ बन्दैछ । आजभोलि बिहेपार्टी ग्यादरिङतिर पश्चिमा संगीतमा नाच्छन् । नाच्न नजाने अप्ठेरोमा परिन्छ । जाने आकर्षणको केन्द्र र स्वस्थसमेत होइनाले यी नाच सिक्ने बढेका छन्





नेत्र तामाङ



नम्रता सापकोटा आफूलाई मिडियाको विद्यार्थीका रुपमा चिनाउन मनपराउँछिन् । देवकी बन्दनाको मन चंगा भो फूलको थुंगा भो रुपक डोटेलको मेरो बोली सुन्दा… जस्ता चर्चित गीतमा मोडलिङ गरेकी उनी दुई वर्षयता साल्सा धाउँदैछिन् । नाचमा सानैदेखि रुचि थियो रे उनको । उनले भनिन् ुमिडिया र म्युजिक भिडियोमा पनि सघाउ पुग्ला भनेर साल्सा रोजेकी हुँ ।ु



अन्य क्षेत्रमा झैं नाचमा पनि बिस्तारै पश्चिमे शैली भित्रँदैछ । बेलाबेला आयोजना हुने हिपहप ब्याटल बि-बोइङ नाचले यसको प्रतिनिधित्व गरिरहेको छ । नौलो कुरा जोसुकै सिक्न मनपराउने बताउँछिन् नम्रता साल्सा हिपहप डान्स नयाँ भएकाले यसमा युवाहरुको झुकाव बढेको हुनुपर्छ भन्छिन् ।



जोडी नाचका रुपमा चिनिने साल्सा जाँदा सुरुमा परिवारले अप्ठेरो मानेको उनको अनुभव छ । तर अहिले यस्तो अवस्था छैन सबैले सामाजिक नाचका रुपमा स्विकारिसकेको उनको बुझाइ छ । साल्साका फाइदा थुप्रै रहेको उनले पाएकी छन् । ुबडी मेन्टेन गर्न साल्सा नै कफी छु उनी भन्छिन् ुमलाई कुनै फिटनेस सेन्टर र जिम धाउनुपरेको छैन ।ु उनी काठमाडौं भाटभटेनीमा रहेको साल्सा एकेडेमीमा एड्भान्स लेभल सिक्दैछिन् ।



काठमाडौं महाराजगन्जका २८ वर्षे सन्तोष श्रेष्ठ कम्प्युटर इन्जिनियर हुन् । सन्तोष पनि आजभोलि साल्सा सिक्दैछन् । सानैदेखि नाचमा रुचि भएको बताउने उनी तीन वर्षयता साल्सा सिक्दैछन् ुसानोमा स्टेज प्रोग्राम गरिरहन्थेँ । तर नाच सिक्न पाइनँ । त्यही इच्छा पूरा गर्न अहिले साल्सा धाउँदैछु ।ु



चर्चित बन्दै गएको साल्सा निकै मनपरेको बताउँछन् सन्तोष । ुदिनभरि कम्प्युटर मनिटरमा आँखा लाइरहनुपर्ने आँखा र टाउको दुख्छु नाच मन पराउनुको कारण खुलाए उनले ुसाल्सा नाचेपछि रिप्रुेस भइन्छ ।ु



साल्सा फुस्रतलाई सदुपयोग गर्ने माध्यम पनि हो । ुकाम सकेपछि अरु ठाउँ जानुभन्दा यहीँ आउनु बेस ज्यानलाई ताजकी राख्न पनि साल्साले सहयोग गर्छु सन्तोष भन्छन् । आफू कम्प्युटर इन्जिनियर भए पनि स्वस्थ रहन साल्सालाई निरन्तरता दिने पक्षमा छन् उनी ।



पुतलीसडकका मनिष शर्मा २१ पनि साल्सा सिक्दैछन् । ुपढाइसँगै साल्सा सिक्दैछुु शर्माले भने ुदुई वर्षदेखि आउँदैछु मनोराजनकै लागि आएको ।ु आत्मविश्वास बढाउने हो भने यो नाच रोज्नु ठिक हुने उनको अनुभव छ ।



साल्साभित्रै अनेक नाच छन् । तीमध्ये चाचाचा बचाता मेिरंगे स्विङ रेगेतो सिक्दैछन् सन्तोष र मनिष । चाचाचा क्युबाबाट आएको बचाता डोमिकन रिपब्लिकबाट आएको नाच हो । यी सबै नाच जोडी नाच हुन् । रेगेतो स्विङ र मेिरंगे अमेरिकी नाच हुन् ।



हिपहप ब्याटल



हिजोआज युवाको ध्यान तानेको छ साल्साले । मौलिक नाचभन्दा फरक र शारीरिक व्यायामसमेत हुने भएकाले यसमा आकर्षण बढेको साल्सा एकेडेमीका संस्थापक विनायक श्रेष्ठको बुझाइ छ । गएको हप्ता साल्सा पश्चिमे नाच र नेपाली नाच प्रचार गर्न एकेडेमीले इन्टनरनेसनल डान्स फेस्टिबल आयोजना गरेको थियो । दोस्रो पटक आयोजित फेस्टिभलमा चार सय युवा सहभागी थिए । तीनदिने फेस्टिभलमा हिपहप ब्याटल र डान्स म्याराथन आकर्षण बने ।

ुफेस्टिबलको थकान मेटाउन विदेशबाट आएका प्रशिक्षकसित हामी रातभर नाच्यौं यसैलाई डान्स म्याराथन भनिएको होु नम्रताले जानकारी दिइन् । फेस्टिभलमा बलिउड डान्स र बि-बोइङको मज्जा बेग्लै रहेको सहभागीले बताए । फेस्टिभलमा अमेरिका भारत क्यानडा प्रुान्स नेदरल्यान्ड्सबाट प्रशिक्षक आएका थिए । नेपालमा सात वर्षअघि साल्सा प्रशिक्षण सुरु भएको साल्सा एकेडेमीका संस्थापक विनायक श्रेष्ठ बताउँछन् । उनले बबरमहल रिभिजिटेडबाट प्रशिक्षण सुरु गरी सन् २००७ मा भाटभटेनीमा एकेडेमी खोलेका हुन् । सुरुमा साल्सा धाउने कम भए पनि हरेक वर्ष चालीस प्रतिशतले बढिरहेको उनले बताए ।



बि-बोइङ बहार



बिहे होस् वा कुनै पार्टी गीत घन्किएपछि जोसुकै नाच्न मनपराउँछन् । तर राम्रो नाच्नलाई तालिम त चाहिन्छ नै । एकेडेमीमा बि-बोइङ जुम्बा कत्थक पि्रुस्टाइल बलिउडको कक्षा पनि साचालन भइरहेको छ । धेरैको आकर्षण बि-बोइङमा बढेको प्रशिक्षक गम्भीर विष्टले बताए । सन् १९६० को दशकतिर सडकमा मनोराजन दिएर पैसा माग्ने अपि्रुकी मूलका अमेरिकी युवाले प्रदर्शन गरेको नाच नै अहिले बि-बोइङका रुपमा चम्केको मानिन्छ ।



यसलाई हिपहपमा आधारित ब्रेक डान्सका रुपमा पनि लिइन्छ । संगीतको तालमा कम्मर मर्काउने हात र टाउको टेकेर उभिँदै ज्यान पि्रुज गर्ने टाउकोमा अडिएर फनन घुम्दै नाचिने नाच हो यो । जिम्न्यास्टिकबाट सुरु भएको भनिन्छ बि-बोइङलाई । रियालिटी सो छमछमीमा कोरियोग्राफर समेत रहेका विष्टले भने ुहिपहपभित्र धेरै पश्चिमा नाच पर्छन् ।ु बि-बोइङमा नाच्ने केटालाई बि-ब्वाई र केटीलाई बि-गर्ल भनिन्छ ।

एकेडेमीमा विष्ट बलिउड डान्स पनि सिकाउँछन् । ुहिन्दी फिल्मका नाच नै बलिउड डान्स हुन्ु उनले प्रस्टुए ।





फिटनेसका लागि जुम्बा



मर्निङ वाक जान अप्ठेरो लागे जिम जान वा कुनै फिटनेसमा जान गाह्रो भए जुम्बा नाच्न सकिन्छ । फिटनेसकै लागि कोलम्बियाबाट सुरु भएको यसलाई एरोबिक नाच पनि भनिन्छ । एकेडेमीमा श्रेष्ठ जुम्बा सिकाउँछन् । गीतहरु रिमिक्स गरी कहिले स्पिडमा त कहिले बिस्तारै नाचिने उनले बताए । कति जना त यहीँ नाच सिकेर प्रशिक्षकसमेत बनेका छन् ।

ुमैले यहीँ सिकेकी हुँ एकवर्ष सिकँेु प्रशिक्षक मनिषा गुरुङ १८ ले भनिन् ुदुई महिनायता सिकाउँदै पनि आएकी छु ।ु

उनी भन्छिन् ुलाइफ कलरफुल बनाएको छ जुम्बाले रिप्रुेसमेन्ट दिएको छ ।ु नियमित जुम्बा गर्दा हुने हातखुट्टा पेटको व्यायामले मोटोपन हट्ने उनले बताइन् । ुफिटनेससँगै इन्ज्वेमेन्ट र मेन्टल्ली एक्साइटमेन्ट हुन्छु उनले भनिन् ।

करोडपति जनावर

संसारमा जनावरसँग पनि प्रशस्तै सम्पत्ति हुँदो रहेछ । पैसा धन के हो चिन्नै नसक्ने जनावरले ती सम्पत्ति कसरी कमाए होलान् कसले दिए होलान् कुकुर बिराला कुखुरा ह्वेल निकै धनीका रुपमा चिनिएका छन् । गिनिज बुकमा समेत उनीहरुको नाम छ । उनीहरुसँग करोडौं सम्पत्ति छ । र रमाइलो जीवन बिताइरहेका छन् । तिनै प्रसिद्ध र करोडपति जनावरबारे बुझौं न आज !

पहिलो करोडपित

ुगन्टर चौथोु कुकुर विश्वकै सबैभन्दा धनी जनावर हो । जर्मनीकी धनाढ्य गन्टर तेस्रोले उनलाई पालेका थिए । उनी मरेपछि सबै सम्पत्ति कुकुरको नाममा आयो । अहिले गन्टरसँग १२ करोड अमेरिकी डलर सम्पत्ति छ । जर्मन सेफर्ड जातको यो कुकुर १९९३ देखि एक्लो धनीका रुपमा चिनिँदै आएको छ । सन् १९९८ मा उसलाई विश्वकै धनी भनेर गिनिज बुकले पनि लेखेको छ । सन् २००० मा उसले मियामी भिल्लामा गायिका म्याडोना सुत्ने कोठा ५० लाख अमेरिकी डलर तिरेर किन्यो । गन्टर रिफर्म ट्रस्टका मालिक पनि हो ऊ । उसको अर्को कुनै मालिक छैन । रमाइलो र फुर्तिलो कुकुरका रुपमा चिनिने गन्टरले थुप्रै तालिम पनि लिइसकेको छ । उसको सम्पत्ति इटाली जर्मनी र बहमासमा पनि छ ।

दोस्रो करोडपित

अस्ट्रेलियाको कालु नामको चिम्पान्जी दोस्रो धनी जनावर हो । अस्ट्रेलियाका पौडीबाजले कालुलाई पालेका थिए । त्यही कालु अहिले विश्वकै दोस्रो धनीमा गनिएको छ । प्रुंक ओनेल नामका ती पौडीबाज मरेपछि उनकी श्रीमतीले कालुलाई ६ करोड अमेरिकी डलर बराबरको सम्पत्ति दिइन् । पछि त्यो सम्पत्ति आफूलाई दिइनुपर्छ भन्दै ओनेलकी छोरीले झगडा गरेकी थिइन् । आफू पौडी खेल्ने बेला कालुले टाउकोमा हिर्काउने जथाभावी दौडने आरोप उनले लगाएकी छन् । जे भएपनि कालु अहिलेसम्म विश्वकै दोस्रो धनी जनावरका रुपमा चिनिएकै छ ।

तेस्रो करोडपित

संसारकै तेस्रो धनी टम्मासो नामको बिरालो हो । केही वर्षअघि इटालीको रोममा भौंतारिएर हिँड्ने टम्मासो अहिले खुसीसाथ रोम सहरबाहिर बस्न थालेको छ । उसको सम्पत्ति १ करोड ३० लाख अमेरिकी डलर छ । उसकी मालिक्नी मरेपछि सबै सम्पत्ति उसले पायो । ९४ वर्षे धनाढ्य वृद्धा मरिया असुन्ताले टम्मासोलाई निकै माया गर्थिन् । उनका सन्तान थिएनन् । उनका श्रीमान पनि मरिसकेका थिए ।

उनी मर्नुअघि सबै सम्पत्ति बिरालोको हुने बताएकी थिइन् । टम्मासो अहिले ४ वर्ष पुगेको छ । टम्मासोलाई माया गर्ने स्टेफनियाले सम्पत्तिको रखवारी गर्नेछिन् । टम्मासो भर्खरै धनी भएपछि टब्बी राइम्स नामक कुकुर चौथो करोडपति भएको छ । टब्बी यसअघि तेस्रो धनी थियो । चौथोमा गिग्गो नामको भाले थियो । भालेको सम्पत्ति एक करोड थियो ।

प्यारो पुस्तकालय

नेत्र तामाङ

सात कक्षा पढ्ने अमिसा न्यौपाने सोमबार ुहाई वान होपु पुस्तकालयमा भेटिइन् । धापासिको तििलंगाटार उमावि कम्पाउन्डभित्रको पुस्तकालयमा उनी रोमियो जुलियटको कथा पढ्दैथिन् ।

ुस्कुलमा जाडो बिदा सुरु भइसक्यो । खेलेर बस्नुभन्दा पढ्नु बेसु केन्द्रीय विद्यालयकी असिमाले भनिन् ुकोस्रबाहिरको किताब पढ्दा मज्जा पनि हुनेरहेछ ।ु

उनी कथा र इतिहासका किताब पढ्न मन पराउँछिन् । घर नजिकै पुस्तकालय भएकाले बिदाभर यहीँ पढ्न आउने उनको योजना छ । फराकिलो ठाउँ र प्रसस्तै किताब भएको पुस्तकालयमा पढ्न पाएकोमा खुसी छिन् उनी ।

एक वर्षअघि खोलिएको पुस्तकालय तीन कोठमा छ । उनी पढ्दै गरेको कोठा सबैभन्दा ठूलो रहेछ । छ कक्षामाथिका विद्यार्थी र अरु जोसुकै यही कोठामा पढ्न पाउँछन् । पाँच कक्षा भन्दा तलका नानीहरुलाई अर्कै कोठा छ । ससाना मेच रंगीविरंगी किताब यस कोठमा । खेलौना पनि छन् । टेलिभिजनमा कार्टुन हेर्न पनि मिल्छ ।

तेस्रो कोठामा १० कम्प्युटर छन् । विद्यालयमा पढ्नेले पालैपालो कम्प्युटर सिक्छन् । पुस्तकालयमा किताबका अतिरिक्त पाठ्यसामग्री खोज्न इन्टरनेट पनि उपलब्ध छ ।

त्यही दिन भानुभक्त मेमोरियलको ६ कक्षाकी प्रशंसा पौडेल पनि भेटिइन् पुस्तकालयमा । परीक्षा सकेर फुस्रदमा रहेकी उनले विज्ञानका किताब पढ्दै थिइन । ुपहिले पनि आएकी थिएँ । थुप्रै किताब देखेँ । त्यसैले बानी नै लाग्योु उनले बताइन् ।

सुरुमा विद्यार्थीबाट केही रकम जम्मा गरी खोलिएको यो पुस्तकालयको सहयोगी पाएपछि रुप फेरिएको छ । ुपहिले सानो थियो किताब पनि थोरै थिएु तिलिङगटार स्कुलको दस कक्षाका गणेश भण्डारीले भने ुअहिले पुस्तकालयमा किताब पनि धेरै छन् ।ु हप्तामा चार दिन पुस्तकालय आउने उनी सामाजिक विषयका विस्तृत पाठ यहीँ भेट्ने बताउँछन् । विभिन्न देशका राजनीतिक इतिहासका किताबसमेत पढेका उनलाई फुस्रद हुनेबित्तिकै यहाँ आउन मन लाग्छ ।

पुस्तकालय कोरियन नेसनल कमिसन फर युनेस्को मिजी सेन्टर हाई वान रिसोर्ट र युनेस्कोका निमित्त नेपाल राष्ट्रिय आयोगको सहयोगमा बनेकॊ विद्यालयका प्रधानाध्यापक सरोजकुमार पाण्डेले बताए । यहाँको भौतिक संरचना पनि कोरियन नेसनल कमिसन फर युनेस्कोले नै बनाइदिएको हो ।

विद्यालयको पुस्तकालय ठूलो भएपछि विद्यार्थी पनि खुसी छन् । ुहामीलाई निकै राम्रो भएको छु तििलंगाकै नौ कक्षाकी अस्मिता महराले भनिन् ुक्विज कथाका किताब पढ्न पाएकी छु ।ु कोस्रका किताबभन्दा पुस्तकालयका किताब धेरै पढेको उनले बताइन् । संखुवासभाबाट एक वर्षअघि पढ्न आइपुगेका लाक्पा शेर्पा हप्ताको तीन दिन आइपुग्छन् यहाँ । ुएकैचोटिमा किताब पढिसकिन्नु उनले भने ुअधुरा र रहरलाग्दा कथा पढ्न फेरि आउनै पर् यो ।ु

पुस्तकालयमा सागर न्यौपाने सोनाम तामाङ रुपेश राई अर्जुन पाण्डे सविता थापामगर र अमरबहादुर कार्की पनि थिए । कक्षा सुरु नहुन्जेल रमाइला किताब पढिसिध्याउने उनीहरु बताउँछन् । कम्प्युटरको कक्षा लिन पाएको र बेलाबेला इन्टरनेट पनि चलाउन पाइने उनीहरुले बताए ।

पुस्तकालयमा विभिन्न शीर्षकका १२ हजार किताब भएको लाइबेरियन सुभद्रा वाग्लेले जानकारी दिइन् । जसमध्ये बढीजसो अंग्रेजी भाषाका छन् । बालबालिकादेखि वृद्धसम्मले मनपराउने कथा कविता उपन्यास आत्मकथा जस्ता साहित्यिक विधाका किताब छन् । ुस्कुलमा खोलिएको भए पनि यो सामुदायिक होु उनले भनिन् ुयहाँ जोसुकै आएर पढ्न सक्छन् ।ु

पुस्तकालय हरेक दिन बिहान सातदेखि साँझ पाँच बजेसम्म खुला हुन्छ । शनिबार भने १२ देखि २ बजेसम्म मात्र खुल्ने वाग्लेले जानकारी दिइन् । पचास रुपैयाँ तिरे वर्षभरि सदस्य बन्न सकिन्छ । अहिलेसम्म १ सय ५० जना समुदाय सदस्य बनिसकेको उनले बताइन् ।

कि्रसमस कहानी

नेत्र तामाङ

कि्रसमस नजिकै आइसक्यो । भोलि आइतबार यो चाड विश्वभर धुमधामसित मनाइँदैछ । हामीकहाँ पनि पसल ठूला सपिङ मल कसैकसैको त घरै कि्रसमस टि्र र झिलिमिली बत्तीले सजिइसकेका छन् । बाटोबाटोमा सन्त क्लजले उपहार बाँड्दै होलान् ।

ुसेतो दाह्रीवाल सन्त क्लजले उपहार बाँडेको देख्दा यो चाड निकै रमाइलो लाग्छु ज्वाला ढकालले भनिन् । ज्वाला ललितपुर जावलखेलमा रहेको सेन्टमेरिज स्कुलको ७ कक्षामा पढ्दैछिन् । उपहारमा चकलेट क्यान्डी खेलौना र किताब हुने उनले बताइन् । सानाका लागि यो चाड निकै रमाइलो हुन्छ । स्कुलमा जाडो बिदा सुरु भइसकेकाले उनी कि्रसमस घरैमा मनाउँदैछिन् ुसाथीहरुलाई गिफ्ट दिने सोचमा छु यो दिन ।ु

हरेक वर्षको डिसेम्बर २५ मा यो पर्व मनाइन्छ । अमेरिका बेलायत युरोपका देश रसियामा यस दिन बिदा हुन्छ । नेपालमा पनि केही वर्षयता बिदा दिन थालिएको छ ।

ुगरिब परिवारमा जन्मेर पनि धेरै मानिसको कल्याण गर्न सफल जिजस क्राइस्टको जन्मदिन पारेर यो पर्व मनाइन्छु ज्वालाले प्रस्टुइन् । शंखमुलमा रहेको केएमसी स्कुलको ४ कक्षाका आभाष थापा कि्रसमसको दिन नयाँ किताब पढ्ने योजना सुनाए । ुस्कुल बिदा छ हामी यो चाड मनाउँदैनौंु उनले भने ुयो दिन कथाका किताब पढेर बिताउँछु ।ु एलाइन्स एकेडेमीको ५ कक्षामा पढ्ने गरिमा ज्ञवाली यस पर्वबारे केही थाहा नभएको बताउँछिन् ।

…

विश्वमा ६।८ प्रतिशत जनसंख्यामध्ये २ अर्ब १० करोड मानिसले यो पर्व मनाउँछन् । यो पर्व मनाउने सबै कि्रस्चियन हुन् । तर आजभोलि अन्य धर्म मान्नेले पनि मनाउँछन् । धार्मिक सहिष्णुता बढ्दै गएकाले पनि यस्तो भएको हो ।

देखासिकीले यसको उमंग विश्वभरि नै छाएपछि आजभोलि गैरकि्रस्चियनले पनि यो पर्व मनाउन थालेका हुन् । पर्व सुरु हुनुभन्दा एक हप्ता अघिदेखि नै पसल सपिङ मलमा हामी सन्त क्लज देख्न सक्छांै ।

रातो कपडा लगाएका सन्त क्लज खुसी देखिन्छन् । सेतो दाह्री भएका उनले कि्रसमसको दिन उपहार पनि दिन्छन् । यस दिन सन्तलाई गाडीमा राखी सहर घुमाउने गरिन्छ । पश्चिमी देशमा ुकि्रसमस ट्रीु र बत्तीले घर सिँगारिन्छ । कोही भने सामूहिक रुपमा चर्चमै कि्रसमस मनाउँछन् ।

सन्त क्लजको कथा

सन्त क्लजको अवधारणा किुमेन्ट क्लार्क मुर नामक लेखकले सन् १८२२ मा लेखेको कविता ुअ भिजिट बाइ सेन्ट निकोलोसु बाट सुरु भएको मानिन्छ । जर्मन अमेरिकन कार्टुनिस्ट थोमस नास्टले १९८१ मा सन्त क्लजको पूर्ण आकृति दिएका थिए ।

सन्त क्लजको सुरुवात डच निवासी सन्त निकोलसले गरेका हुन् । उनी अमेरिकाको न्यु अम्सटरडममा रहेका बेला पादरी भएका थिए । सानालाई माया गर्ने र दानी भएकाले सबैले मन पराउँथे । आफू पादरी भएकै बेला उनले यो रमाइलो पर्वको थालनी गरे । कतिपय भने गरिबलाई प्रसस्त पैसा दिने गरेका उनको सम्मानमा यो पर्व मनाउन थालेको बताउँछन् ।

डिपार्टमेन्टल स्टोर र सपिङ मलमा सन्त क्लज सजाउने काम भने जेम्स एगरले थालेका हुन् । सन् १८९० मा उनले आफ्नो स्टोरमा सन्त क्लज सजाएका थिए । बालबालिकालाई उपहार बिक्री गर्नका लागि उनले सुरु गरेको यो प्रथा अहिले विश्वभरका सपिङ मल र डिपार्टमेन्टल स्टोरले अपनाएका छन् ।

अमेरिकामा सन् १९७० मा कि्रसमसमा सार्वजनिक बिदा दिन थालेको हो । कतिपय केटाकेटी कि्रसमस आउनुअघि नै मन परेको खेलौनाको सूची तयार पारी बसेका हुन्छन् ।

यो कि्रस्चियनका लागि हिन्दुको दसैंतिहार जस्तै रमाइलो चाड हो ।