Thursday, October 31, 2013

गाउँकी गोरी, सहरमा झरेसी गायिका भइयो–मेनुका राई, गायिका

गाउँकी गोरी, सहरमा झरेकी
बरूली कम्मर परेकी
१, २, ३
मर्छन् रे नदेख्दा एकैछिन

यही बोलको गीत अहिले चर्चाको शिखरमा छ । एल्बम ‘१, २, ३’ एल्बमको शीर्ष गीत हो यो। सय भन्दा बढी गीतमा स्वर भरिसकेकी उनको यो दोस्रो एल्बम हो । चार वर्ष अघि उनले पहिलो एल्बम ‘माया आरिसे’ बजारमा ल्याएकी थिइन् ।
विसं २०५६ मा रेडियो नेपालमा गीत गाएर सांगीतिक जीवन सुरु गरेकी उनी खोटाङ बुइपाकी हुन् । गाउँघरका भाकालाई आधुनिकमा उतार्ने बताउने उनले लोकदोहोरीमा पनि स्वर दिएकी छन् । दशैं नजिकिदै गर्दा यी गायिका स्टेज कार्यक्रमका लागि व्यस्त थिइन् । आफ्नो दोस्रो एल्बमको प्रचारका लागि दशैंका स्टेज कार्यक्रमले निकै सघाउने उनको विश्वास पनि रहेछ । उनै गायिका मेनुका राइसँग नेत्र तामाङले गरेको कुराकानी ः



१,२,३ कस्तो खालको एल्बम हो ?

यसमा आधुनिक गीतहरु छन् । ‘म त गाउ“की गोरी, शहरमा झरी’ अहिले चर्चामा छ । गाउ“बाट काठमाडौं आउ“दाको सम्झनालाई ताजा पार्न यो गीत गाएकी  । ८ वटा गीत समावेश छन् एल्बममा ।

एल्बमको नाम अंकमा राख्नुभएको छ, यस्तो जुक्ति कसरी लाउनुभयो ?

अरुको एल्बममा भन्दा फरक र युनिक होस भनेर यस्तो राखेकी हुँ । क्याची पनि हुन्छ भनेर यस्तो नाम राखेकी हुँ । सायद श्रोता दर्शकले यो एल्बमलाई धेरै समयसम्म सम्झिरहनुहुनेछ जस्तो मलाई लाग्छ ।

तपाईको पहिलो एल्बम पनि आधुनिक, यसपालाको पनि उही विधा छ, तर लोकगायिका पनि भन्न रुचाउनुहुदोँ रहेछ ?

हो, मेरो संग्रहित एल्बम दुबै आधुनिक हो । तर मैले लोक, पप, लोकदोहोरी पनि गाएकी छु । फिल्मका गीतहरु पनि गाएकी छु । मैले गायन यात्रा नै लोकदोहोरीबाट सुरु गरेकी हुँ । त्यसैले आधुनिक गायिका नै भन्नु भन्दा पनि सबै विधामा आफुलाई चिनाउन चाहान्छु ।

कसरी लाग्नुभयो गायन क्षेत्रमा ?

नानीदेखि लागेको बानी नै भनौ । घरमा रेडियोमा सुनेका गीत गुनगुनाउँथे । स्कुलमा हुने कार्यक्रममा भाग लिन्थें ।  बाबा शिक्षक हुनुहुन्थ्यो । उहाँले विभिन्न प्रतियोगितामा सहभागी गराईदिनुहुन्थ्यो । काठमाडौं आएपछि पनि यही विषयमा उच्च शिक्षा थालें । त्यही क्रममा बुलु मुकारुङ दाईले एकपटक सिंहदरबारभित्र बोलाउनुभयो । र, फिमेल भ्वाइस चाहेको छ भन्दै एउटा गीतमा स्वर भर्न लाउनुभयो । त्यसयता संगीत क्षेत्रमा लागियो ।

अहिले पुरै समय गायनमा खर्चिदैं हुनुहुन्छ ?

अहिले मात्र होइन, पहिले देखि नै गायन क्षेत्रमै सयम खर्च गरेकी छु । त्यसैले यो क्षेत्र, विषय निकै मन प¥यो । पसिना परेकोले होला । अब छाड्दिन । भन्छन् नि यो नशा नै भइसक्यो । मलाई नै त्यस्तै भइसक्यो ।  पढाई पनि इन्दिरा कला निधी, इलाहावाद भारतबाट शास्त्रीयमा डिप्लोमा सकाएकी छु । अबका समय पनि यही क्षेत्रमा खर्च गर्छु ।

हिजोआज यो क्षेत्रको बजार छैन भन्छन् नि, तपाईले यही क्षेत्रमा टिक्ने साहस कसरी गर्नुभयो ?

मैले पहिलो एल्बम ४ वर्षअघि निकालेकी थिए । चारवर्षको अन्तरालपछि एल्बम बजारमा आउँदा पनि धेरैले सोचेकै होला । पक्कै केही संघर्ष गरी नै एल्बम बजारमा ल्याउँदै छ । अचेल बजारमा एल्बम ल्याउन खर्चिलो छ । बजार छैन । तैपनि स्टेज कार्यक्रमहरु छन् । श्रोतादर्शकका चाहना छन् । भेराइटी गीत सुन्ने । त्यसैले, थोरै बरु राम्रो गीत समय लगाएरै भएपनि, खर्च गरेरै भएपनि बजारमा ल्याइरहेकी छु ।

तपाइं कस्ता गीतहरु बढी गाउन मनपराउनुहुन्छ ?

मैले धेरैजसो त मायापिरतीकै गीतहरु गाएकी छु । माया आरिसे पहिलेको भइहालियो । अहिलेको म त गाउँकी गोरी, सहरमा झरी पनि मायाप्रेम सम्बन्धी गीत नै हो । स्टेजमा दर्शकको मुड हेरेर गीत पस्कने गरेकी छु । आफ्नो संस्कृति र संस्कारलाई असर नपार्ने खालका गीतहरु मनपर्छ ।

कसको गीतहरु मनपराउनुहुन्छ ?

मननपर्ने भन्ने पनि कोही छैन । सबै राम्रो हुनुहुन्छ । अहिले त राजेशपायल राई र रिमा गुरुङको स्वर मलाई एकदमै मनपर्छ । पुरानामा नारायण गोपाल, भक्तराज आचार्य, अरुणा लामाको गीत सुन्न छुटाउदिनँ । किनभने उहाँहरुबाटै प्रभावित भएर गीत गाउन थालेकी हुँ ।


Sunday, October 27, 2013

फिल्म हेर्दै पैसा सकिन्थ्यो सानोमा–मञ्जु देवकोटा, नायिका

बीस नाटकमा अभिनय गरेपछि गोरखा, पन्द्रुङकी मञ्जु देवकोटाले फिल्म ‘वनफुल’बाट ठुलो पर्दामा डेब्यु गरेकी छिन् । फिल्म वनफुलको हालै पोखरा र काठमाडौंमा च्यारिटी सो सकियो । फिल्म विश्वव्यापारीकरणले विकासोन्मुख मुलुकलाई पार्ने असरको वरिपरि घुमेको छ । फिचर फिल्म भएपनि अन्य भन्दा फरक विषय उठान गरिएको यस फिल्म थिएटर कलाकारको हाबी छन् ।

स्नातकको पढाई सकेर बसेकी उनी रंगमञ्चलाई अभिनय खारिने ठाउँ भएको बताउँछिन् । छ वर्षअघि पढाईकै सिलसिलामा अभिनय गरेकी उनले शैली थिएटरबाट कला यात्रा तय गरिन् । सडक नाटक, मञ्च नाटकमा उनको अभिनय धेरैले मन पराए । हिजोआज उनी नाटक निर्देशनमा समेत हात हालिसकेकी छिन् । उनै देवकोटासँग गरेको कुराकानी :

पहिलो फिल्मको प्रदर्शनपछि कस्तो लागिरहेको छ ?

एकदमै खुसी लागिरहेको छ । फिल्म पोखराको सभागृह र काठमाडौंका रसियन कल्चर सेन्टरमा दुईदुई सो लाग्यो । यो विशेषता च्यारिटी सो थियो । अरुभन्दा पृथक फिल्म भएकोले पहिले यस्तो सो गरेका हौ । अब चाँडै नै फिल्म युनिटले हलमा प्रदर्शनका लागि लैजाने प्रयास गर्नेछ ।

दर्शकको प्रतिक्रिया कस्तो पाउनुभयो ?

कथा राम्रो छ भनेको धेरै सुनिएको छ । कथा राम्रो भएपछि अभिनय पनि मनपराईदिनुभएको छ । दुबै ठाउँमा सो हुदाँ दर्शकको उपस्थिति पनि बाक्लो नै थियो ।

आफैलाई चाहि कस्तो लाग्यो फिल्म ?

हामी शैली थिएटरकै टिमले बनाएको फिल्म भएकोले म स्क्रिप्ट लेखन देखि नै थिएँ । त्यसैले फिल्ममा मैले आफुले मिहेनत गरेकी छु । अरु भन्दा पृथक विषयबस्तु भएकाले पनि यो फिल्म उत्कृष्छ छ जस्तो मलाई लागेको छ ।

यसको खास कथा के हो ?

यसमा विश्व व्यापारीकरणले विकासोन्मुख मुलुकका मानिसहरुलाई कस्तो असर पार्छ भनेर देखाइएको छ । आज त्यही व्यापारीकरणले युवा पुस्ताले भेलेन्टाइन डे, क्रिसमस डे सम्झन्छन् । तर नेपाली मौलिक चाडहरुलाई बिर्सदै गएका छन् । यस्तै असरले एक निमुखा नेपालीको दैनिकीमा पारेको असरलाई फिल्ममा देखाईएको छ ।

फिल्म रिलिजको पर्खाइमा छ, हातमा अरु फिल्म आएको छ कि ?

अफरहरु आएका छन्, तर व्यवसायिक फिल्ममा हात हाल्ने सोच बनाएकी छैन । यो फिल्म गर्नुभन्दा अघि पनि मलाई अफरहरु आएका थिए । आउँदो वर्षमा पृथक फिल्ममा अभिनय गर्ने योजना बनाएकी छु ।

के गर्दैहुनुहुन्छ, फिल्मबाहेक ?

म रुम टु रिडको लाइब्रेरी प्रोजेक्टमा व्यस्त छु । त्यसैगरी नाटक रिहर्सलमा पनि लागिरहेकी छु ।
फिल्ममा आइसक्नुभयो, नाटकमा पनि उत्तिकै समय दिइरहनुभएको छ ?

फिल्ममा अभिनयको आधार बनाउने ठाउँ नै थिएटर हो । यहींबाट प्रशस्त सिक्न सकिन्छ । त्यसैले मलाई रंगमञ्च एकदमै रमाईलो लाग्छ । यही रमाई रहनेछु ।

रंगमञ्चमा आउने सपना सानैदेखिको हो ?

सानोमा पैसा सकाउने गरी फिल्म हेर्थें । घर नजिकै फिल्म हल थियो । पैसा हुने वित्तिकै फिल्म हल दौडि हाल्थें । फिल्मका हिरोहिरोइनहरुको अभिनय देखेर कतै त्यस्तो हुन सकिन्छ कि भनेर सोच्थें । तर मेरो योजना भने यही क्षेत्रमा आउँछु भन्ने थिएन ।

कसरी हात हाल्नुभयो त, नसोचेको ठाउँमा ?

पढाईको क्रममा प्राक्टिकलका लागि सडक बालबालिकाको काम गर्ने संस्थामा पुगेकी थिएँ । शास्वत नामको संस्था थियो त्यो । त्यहाँ नवराज बुढाथोकीसँग भेट भयो । उहाँ वनफूलको निर्देशक हुनुहुन्छ । उहाँले नाटकमा अभिनय गर्न निम्तो दिनुभयो । म त्यतिबेला बोल्दा पनि ओठ काँप्ने । सक्दिनँ जस्तो लागेर उहाँको निम्तो नकारें । जब रिहर्सल भएको ठाउँमा पुगें । मलाई अभिनय गर्न मन लाग्यो । तर मेरो सिट अर्कैले रिजर्भ गरिसकेको थियो । संयोगबस त्यो नाटक पुनः मञ्चन गर्नुपर्ने भयो । पहिलो टिम छुटिसकेको थियो । त्यसैले मैले त्यहाँ अभिनय गर्ने मौका पाएँ । त्यो बेलादेखि अभिनय छाड्नै सकिनँ ।

Yambu : The Heartland of Tamang, Why they Chased Away From Kathmandu

Netra Tamang- The Tamangs are the ethnic group of Nepal. According to the 2021 census, there are 1.6 million Tamang people in Nepal out of 2...